De AFM komt in de verkennende studie ‘Personaliseren van prijs en voorwaarden in de verzekeringssector’ met negen aandachtspunten voor het op een persoon toesnijden (personaliseren) van premies en voorwaarden op basis van gedrag en data. Naast de voordelen die dergelijke technieken kunnen bieden (veiliger gedrag, een lagere schadelast en welvaartswinst) benoemt de AFM ook de nadelen. Namelijk het risico dat groepen mensen of een branche worden uitgesloten, dat mensen zich niet meer kunnen verzekeren of dat je minder goed in staat bent verzekeringsproducten met elkaar te vergelijken.
Solidariteitsmonitor
“De risico’s die de AFM nu benoemt in haar onderzoek, constateerden wij ook in ons position paper ‘Grip op Data’ uit 2016,” vertelt Richard Weurding, algemeen directeur van het Verbond in een reactie op het rapport. “Dat rapport heeft geleid tot de zogeheten Solidariteitsmonitor waarmee het Verbond vanaf 2017 jaarlijks meet wat de eventuele effecten zijn van het gebruik van big data door verzekeraars op premiedifferentiatie. Door jaarlijks te vergelijken of de premies van particuliere verzekerden dichter bij elkaar komen te liggen of juist verder uit elkaar lopen, willen wij voorkomen dat de spreiding ongemerkt oploopt.”
Ethisch kader
Naast de Solidariteitsmonitor heeft het Verbond vorig jaar een Ethisch kader geïntroduceerd dat van toepassing is op alle leden (ruim 95 procent van alle Nederlandse verzekeraars is lid van het Verbond). Het kader bestaat uit diverse vereisten met uitgangspunten waar verzekeraars mee aan de slag kunnen vanuit het centrale principe ‘klantvertrouwen’. Het kader is een hulpmiddel voor verzekeraars om zorgvuldig te kunnen bepalen welke data gedreven technieken zij (willen) toepassen en waarom. Weurding: “Als zij het kader volgen, dan kan het best zo zijn dat een bepaalde datatechniek wettelijk is toegestaan, maar strijdig is met de uitgangspunt(en) van het kader. De verzekeraar zal zo’n techniek dan niet toepassen.” Het Verbond meent dat alleen als de klant, toezichthouder en wetgever voldoende vertrouwen hebben in een correct gebruik van data, verzekeraars in staat zijn nieuwe technologieën toekomstbestendig in hun bedrijfsprocessen te verwerken. Weurding: “Daarom vinden wij het van groot belang dat de klant verzekeraars kan aanspreken op de wijze waarop zij data gedreven toepassingen inzetten.”
Weurding merkt daarbij op dat voor Nederlandse verzekeraars een Ethisch kader geldt, maar tegelijkertijd te maken heeft met buitenlandse aanbieders en techbedrijven die niet aan dergelijke normen gebonden zijn. Het Verbond wil graag samen met de overheid en toezichthouders bekijken of het mogelijk is de normen breder toe te passen dan alleen voor verzekeraars.
Ethisch kader onderdeel van zelfregulering
Na een implementatiefase van een half jaar is het ethisch kader sinds 1 januari 2021 onderdeel van de zelfregulering van het Verbond: deze is bindend voor alle leden en toetsbaar door de onafhankelijke Stichting toetsing verzekeraars (Stv). De eerste daadwerkelijke audits door Stv vinden in 2023 plaats.