De Europese verkiezingen zijn achter de rug. Maar wat gebeurt er daarna in Brussel? Jochem van Stiphout, adviseur Europese en Internationale Zaken bij het Verbond, praat ons bij.
"Aan de hand van de grootte van de groepen wordt de spreektijd bepaald en wie er voorzitterschappen van commissies krijgt"
“In het nieuwe parlement komen er in totaal 720 parlementariërs, nu zijn dat er nog 705. Elke verkiezing wordt namelijk het aantal parlementsleden per land aangepast; dit hangt af van de groei of juist krimp van de bevolking in een land. Overigens worden de nieuwe parlementariërs pas op 16 juli officieel benoemd, op 19 juli volgt dan de eerste parlementaire zitting.”
Van Stiphout benadrukt dat voor deze eerste bijeenkomst ook de voorzitter en de veertien vicevoorzitters moeten worden aangewezen. De ‘première van het parlement’ is ook belangrijk omdat er dan wordt besloten wie er in welke commissies komen (bijvoorbeeld transport, buitenlandse zaken, milieu, consumentenzaken, financiële markten). Deze beslissingen zijn volgens de Europees adviseur belangrijk voor het verloop van de rest van het mandaat (zittingsperiode). “De grootte van deze commissies verschilt trouwens; gemiddeld is een parlementariër lid van twee of drie commissies. Gemiddeld zijn er zo’n 50 deelnemers per commissie. Het is overigens niet verplicht om lid te worden van een commissie, maar dat betekent wel dat je als parlementslid eigenlijk niets doet, alleen actief bent tijdens de parlementaire zitting. Het echte werk vindt namelijk plaats binnen de commissies.”
"Het echte werk vindt plaats binnen de commissies"
“Formeel gezien is deze keuze voor de voorzitter niet aan het parlement, maar aan de regeringsleiders. Zij dragen hem of haar voor; waarbij een gekwalificeerde meerderheid beslist; dit zijn 20 van de 27 lidstaten. Soms duurt dit traject heel lang, bij het vorige mandaat wisten we pas in september wie er voorzitter werd. Op dit moment is de Duitse Ursula von der Leyen de voorzitter en de verwachting is dat ze opnieuw voorzitter wordt. Dit kan uiteraard alleen als de lidstaten haar ook deze ronde zullen steunen. Daarna moet ook het parlement haar goedkeuren. Waarna begonnen kan worden met de zoektocht naar de andere 26 eurocommissarissen.”
Als dat voorgestelde team er is, moeten alle eurocommissarissen door een hoorzitting in het Europees parlement, die in oktober zal plaatsvinden, vervolgt Van Stiphout. “Deze kandidaten worden door het Europees parlement heel kritisch aan de tand gevoeld. In deze fase zie je dat sommige kandidaten sneuvelen, vorig mandaat was dit er één, maar er zijn er ook weleens vier niet door de selectie gekomen. Ze moeten in deze sessie verdedigen waarom ze bepaalde keuzes wel of niet maken. Taal speelt hierbij een belangrijke rol; de meesten doen een deel in het Engels, een deel in het Frans en een deel in hun (indien van toepassing) eigen taal. Frans Timmermans gebruikte bij zijn hoorzitting vijf jaar geleden dit moment ook om te pronken met zijn talenkennis en gaf zelfs antwoord in acht verschillende talen.”
Ter voorbereiding sluiten de kandidaten zich vaak wekenlang op; ze moeten namelijk veel vragen uit hun hoofd kunnen beantwoorden. Het is dus echt een big deal en een politiek spektakel omdat de gehele sessie live gevolgd kan worden, zo vervolgt de Europese lobbyist. “Na de hoorzitting volgt er direct een stemming, je ziet als kandidaat dus ook wie er tegen je heeft gestemd. Elke commissaris moet een meerderheid van het parlement achter zich krijgen om benoemd te worden. Lukt dat niet, dan moet er een andere kandidaat komen voor die post. Er sneuvelen er altijd wel een paar. Pas als elke commissaris is goedgekeurd, kunnen ze met het nieuwe mandaat aan de slag, dat zal waarschijnlijk pas in november zijn. Als ten slotte de hele ploeg is goedgekeurd, wordt iedereen beëdigd, en kan het echte werk beginnen.”
Tekst: Christel Dieleman