Ik weet nog precies waar ik was op 9/11. Het was het begin van mijn eerste studiejaar en de introductietijd werd stilgelegd, omdat twee medestudenten familieleden hadden verloren. De impact was enorm. Ik kende terrorisme alleen door nieuws over Noord-Ierland en van foto’s van verdachten die we op onze vakantie in Baskenland zagen. En nu ineens bleek dat terroristen het hart van onze Westerse beschaving konden raken.
Onverzekerbaarheid
Juist die impact heeft ook de verzekeringswereld opgeschud. Verzekeraars hebben terrorisme altijd als klein molest beschouwd. Ze hadden dat gewoon verzekerd. Tot 9/11.
Na deze dag dreigde terrorisme te worden uitgesloten, omdat geen enkele individuele verzekeraar zo’n groot risico in de boeken wil hebben. Als sector vonden we dat een onwenselijke ontwikkeling en ook de Nederlandse overheid wilde graag dat er dekking bleef. En dus hebben we samen naar een oplossing gezocht.
Herverzekeringspool
In juli 2003 hebben verzekeraars de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT) opgericht. Doel is de Nederlandse risico’s voor schade als gevolg van terrorisme verzekerd te houden.
Bijna alle schade- leven-, uitvaart- en ziektekostenverzekeraars in ons land nemen deel en ze verdelen de lasten via een solidariteitsmechanisme. Als er een terroristische aanslag plaatsvindt, dienen de deelnemende verzekeraars alle claims als gevolg van terrorisme in bij de NHT. Elke verzekeraar neemt vervolgens een deel voor zijn rekening, tot een gezamenlijk maximum van 200 miljoen euro. Als de schade hoger is, dan keert de NHT het meerdere uit tot maximaal één miljard. De NHT betaalt in dat geval de verzekeraars, die op hun beurt weer hun klanten betalen op basis van hun eigen polisvoorwaarden.
Jihadistische beweging
Uit verschillende analyses blijkt dat één miljard dekking ook nu nog voldoende is. Er is sinds 9/11 veel geïnvesteerd in beveiligingsmaatregelen en intelligence, waardoor niet alleen het plegen van een aanslag met veel materiële schade moeilijker is geworden, maar ook de kans op vroegtijdige ontdekking groot is.
Dat laatste blijkt bijvoorbeeld uit de diverse plannen van de Jihadistische beweging die in de laatste jaren zijn verijdeld. Wel krijgen we steeds vaker te maken met zogenoemde ‘lone actors’, die zich van eenvoudige wapens of voertuigen bedienen. Vaak zijn deze lone actors al bekend bij politie of hulpverleners, maar ze hebben geen directe banden met IS of andere Jihadistische organisaties. En dat maakt het lastig voor opsporingsdiensten om ze te identificeren als terrorist. Nou is het onderscheid tussen een terrorist en een gevaarlijke gek volgens mij sowieso al dun, dus ik vraag me geregeld af of dat onderscheid überhaupt te maken valt.
Extreem rechts
Er vinden ook steeds meer aanslagen plaats vanuit extreemrechtse hoek. We hebben al verschrikkelijke voorbeelden gezien in Noorwegen, Nieuw-Zeeland, Duitsland en de VS. Maar ook in ons land zijn er personen die ’wat willen doen tegen de islamisering van Nederland’. Sterker nog, zij lijken aan vertrouwen te winnen, verenigen zich en inspireren elkaar. Bij een dergelijke mate van organiseren, kan het onderscheid tussen terrorisme en molest wel eens dun worden. Wat doen we als er via Facebook een oproep komt tot ‘actie’, die vervolgens massaal wordt opgevolgd? Is dat terrorisme? Molest? Een ‘gewone’ gebeurtenis? Wat gaat een verzekeraar dan doen? Deze punten kwamen ook naar boven tijdens een rampenoefening die we vorig jaar samen met de NHT hebben gehouden: uiteindelijk komt het toch weer neer op het dekkingsvraagstuk. De discussie hierover is ook binnen de vereniging niet eenvoudig. Vooral, omdat groot molest nu wettelijk is uitgesloten.
NHT, hoe werkt dat ook alweer?
Terug naar de NHT. Deze herverzekeringsmaatschappij bestaat al sinds 2003 en is in die periode gelukkig nog nooit echt geactiveerd. Dat heeft er echter ook toe geleid dat de NHT niet goed meer op het netvlies staat bij iedereen die ermee te maken kan krijgen. Het Verbond en de NHT hebben in de afgelopen jaren de informatievoorziening op hun websites verbeterd. Ook zijn verschillende sessies georganiseerd, waaronder een rampenoefening. Meer weten? Kijk dan op de website van de NHT.
Timo Brinkman is beleidsadviseur Schade (klimaat, terrorisme, brand en agrarische risico's) bij het Verbond van Verzekeraars.