Voor het Verbond en het Koninklijk Actuarieel Genootschap vormde die vraag meer dan voldoende reden om op 30 augustus met een groep deskundigen van binnen en buiten de verzekeringssector over het onderwerp te filosoferen. Een brainstormsessie heette het in de uitnodiging. Naast leden van de organiserende verenigingen waren er vertegenwoordigers uit onder meer de hoek van de wetenschap en het bedrijfsleven, inclusief de start-ups. Aan de basis lag een analyse van Edgar Karssing, aan de Nyenrode Business Universiteit gespecialiseerd in beroepsethiek en integriteitsmanagement. “Een venijnig thema”, noemde hij het in zijn introductie. Hij ging in op verschillende vormen van solidariteit en vergeleek het met vriendschap. “Het gaat om de kwaliteit van de relatie. Er moet binding zijn, je zoekt samen naar iets gemeenschappelijks. De sociale infrastructuur en instituties moeten dat ondersteunen.”
Loslaten
Kunnen we niet beter accepteren dat de wereld anders is geworden en dat we het solidariteitsbegrip moeten loslaten? En als we dat doen, wat raken we dan kwijt? En wat komt daar dan voor in de plaats? Aan drie afzonderlijke tafels werd naar aanleiding van Karssings overdenking volop gediscussieerd. Met uiteenlopende uitkomsten. “Moeten we solidariteit niet verplicht stellen om te voorkomen dat de ‘happy few’ het straks goed geregeld hebben en een grote restgroep achterblijft met lege handen?”, vroeg een van de groepen zich hardop af. “Nee”, klonk het aan een andere tafel, “faciliteer als verzekeraar juist dat nieuwe, homogene groepen ontstaan die onderling de risico’s regelen. En wees alert op wie buiten de boot vallen. Creëer daarvoor een vangnet.” Aan de derde tafel spitste de discussie zich toe op de vraag of solidariteit wel echt verdwijnt, of dat het vooral te onzichtbaar is geworden. En dat de mensen met wie we solidair zijn, onzichtbaar zijn. “Solidariteit en anonimiteit gaan eigenlijk niet samen. Daar lopen verzekeraars tegenaan: het zijn grote, afstandelijke instituties waar mensen geen gevoel bij hebben. De grootschaligheid staat het persoonlijke contact in de weg.”
Een van de aanwezigen liet zien dat moderne technieken prima in staat zijn die grote schaal aan het lokale gevoel koppelen. AirBnB geeft het voorbeeld: een wereldwijd product dat via persoonlijke recensies een heel lokaal en laagdrempelig karakter krijgt. Zo kun je een nieuwe vorm van solidariteit creëren, met behoud van de grootschaligheid die voor verzekeren nodig is, maar met toevoeging van het ‘peer-to-peer-gevoel’.
Edgar Karssing zei het al: het is een venijnig thema. Dat de komende tijd nog veel besproken zal worden, binnen én buiten de sector, zoveel is duidelijk. Wordt vervolgd dus.