Volgens Hendrik Steller, manager van het Landelijk Informatiecentrum Voertuigcriminaliteit (LIV), vinden jaarlijks tienduizenden wrakken een nieuwe bestemming in Europa. “Op zich niks mis mee”, benadrukt hij. “Het is goed voor de circulaire economie, maar Europa biedt ook mogelijkheden voor criminelen. Zo’n total loss auto wordt ingekocht voor grofweg 2.000 euro, maar (in onderdelen) verkocht voor misschien wel 6.000. De koper koopt ook geen auto, maar een identiteit.”
Samenwerkingsverband
Het LIV (Landelijk Informatiecentrum Voertuigcriminaliteit) is een samenwerkingsverband tussen de RDW, de politie en de Stichting Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV). Dit samenwerkingsverband heeft tot doel om politie en justitie te ondersteunen in hun strijd tegen voertuigcriminaliteit en vervult een centrale functie in het verrijken/verstrekken van informatie. Uiteraard binnen de daarvoor geldende wet- en regelgeving.
Bij het LIV werken politieambtenaren van de Landelijke Eenheid, medewerkers van de RDW en van het VbV.
Topje van de ijsberg
Steller vertelt het heel rustig, maar het frustreert hem enorm. Al snel na de overstromingen in Spanje doken de eerste auto’s in ons land op en eind januari had het LIV zelfs ‘zicht’ op 800 (van de 1.200) voertuigen, vrijwel allemaal jonge auto’s. “Begrijp me goed. De handelaar die de autowrakken verkoopt, handelt niet onrechtmatig. Degene die ’m koopt en vervolgens omkat, zit mis. Wij proberen met het LIV grip op dergelijke criminaliteit te krijgen, maar dat is uitermate lastig. Er zijn nogal wat obstakels. Nederland mag bijvoorbeeld geen onderzoek doen naar de technische staat van een importauto. Dat alleen al zorgt ervoor dat je die wrakken niet eenvoudig buiten je landsgrenzen kunt houden. Bovendien zijn de overstromingen in Spanje slechts het topje van de ijsberg. Na iedere calamiteit in Europa, bijvoorbeeld ook na de branden in de voorsteden van Parijs, zien wij schadeauto’s razendsnel van identiteit én van land wisselen.”
Overstromingen in Alicante, september 2019
Vuist van Europa
De vraag rijst niet alleen hoe dat kan, maar vooral ook wat er tegen te doen is. “Het antwoord op de eerste vraag is makkelijker dan die op de tweede”, reageert Steller. “Zolang wrakken en total loss voertuigen niet goed en volgens dezelfde definities worden geregistreerd, kunnen ze heel makkelijk de landsgrenzen over. Dat betekent echter ook dat veel gestolen auto’s (via zo’n wrak) weer een nieuwe identiteit kunnen krijgen en daar moeten we snel een antwoord op zien te vinden. De schade van de total loss voertuigen bedroeg alleen in Spanje al tussen de 25 en 28 miljoen euro; daar zit eventuele vervolgschade nog niet bij. Wij denken dat er maar één remedie is om dit soort praktijken te stoppen en dat is een brede vuist van Europa. We zullen Europa-breed moeten zorgen dat we die wrakken beter uniform kunnen registreren, zodat we ze ook beter kunnen volgen.”
Nederlandse situatie
Stellers’ collega van de RDW, divisiemanager Toelating en Beoordeling Paul Dietz, voegt daaraan toe, dat de Nederlandse werkwijze in Europa uitzonderlijk is. “Bij ons is er sprake van een publiek-private samenwerking. De RDW en verzekeraars werken immers nauw met elkaar samen. Als in ons land een auto onder water heeft gestaan, wordt die door de verzekeraar total loss verklaard (zie kader Schadeafwikkeling in Nederland) en gaat het wrak naar de sloop. In veel andere Europese landen ‘bemoeien’ verzekeraars zich er niet of nauwelijks mee. IJsland heeft, net als wij, een goede schadekeuring, maar Duitsland bijvoorbeeld weer totaal niet. Duitse verzekeraars laten alles over aan de schadeherstellers.”
Schadeafwikkeling in Nederland
Nederlandse verzekeraars hebben, via het Verbond van Verzekeraars, al in 2008 een bedrijfsregeling getroffen die criminele activiteiten als omkatten in ons land juist moet voorkomen. Deze zogenoemde ‘Schadeafwikkeling op basis van totaalverlies’, kortweg Bedrijfsregeling 16 genoemd, ziet nauw toe op de afhandeling van gekentekende voertuigen die totaal verloren zijn.
Kort samengevat betekent het dat alle delen van het bij het voertuig behorende kentekenbewijs worden overgedragen aan een door het VbV erkend demontagebedrijf. Dat betreffende bedrijf meldt het voertuig voor demontage aan bij de RDW.
De Bedrijfsregeling 16 is, inclusief toelichting en artikelen, gepubliceerd op de website van het Verbond.
Betere wrakkenregistratie
De wens van zowel Steller als Dietz is helder. Europa moet de wrakken beter in beeld krijgen. Voor onze veiligheid, maar ook om fraude en criminaliteit tegen te gaan. Dietz: “Het belangrijkste is dat er uniforme definities komen, dat er op nationaal niveau wordt geregistreerd en dat de informatie goed kan worden uitgewisseld.”
Beide heren hopen dat in de toekomst alle total loss voertuigen per lidstaat in Europa kunnen worden geregistreerd, zodat verzekeraars en registrerende instanties het schadeverleden van auto’s beter kunnen volgen. ”Alleen als we het schadeverleden van auto’s internationaal beter kunnen volgen, kunnen we ervoor zorgen dat er geen onveilige en omgekatte auto’s meer op de weg komen”, besluit Steller.