In de zaal bij het Verbond van Verzekeraars zitten zo’n twintig mensen, die in het dagelijks leven werkzaam zijn bij een verzekeraar, een ngo (non-gouvernementele organisatie), een ESG Onderzoeksbureau of een ministerie. Ze hebben allemaal één ding gemeen: ze willen het maatschappelijk verantwoord beleggen in internationale ketens bevorderen. En ze zitten bij ‘deze eerste sessie van drie’ om te discussiëren over twee casussen. “De bijeenkomst is erop gericht van elkaar te leren, niet om elkaar de maat te nemen”, staat in de uitnodiging.
In deze eerste werksessie staat vooral de screening van bedrijven op de agenda. Hoe weet een investeerder of hij belegt in een ‘net’ en verantwoord opererend bedrijf? Hoe krijgt een verzekeraar inzicht in de zogenoemde ESG-risico’s als mensenrechten, dierenwelzijn, arbeidsrechten, milieu en volksgezondheid? In hoeverre helpen richtlijnen van de Verenigde Naties en de OESO een belegger om de juiste keuzes te maken? Welke rol speelt een dataprovider in het proces bij verzekeraars? Hoe kan de overheid aan dit proces bijdragen? Hoe kan de kennis van ngo’s van pas komen bij het screenen van bedrijven? En, last but not least, kunnen verzekeraars, de overheid en ngo’s van elkaar leren? En zo ja, wat?
Achtergronden IMVO-ConvenantIn de zomer van 2018 heeft het Verbond, samen met Zorgverzekeraars Nederland, ngo’s, vakbonden en de overheid een IMVO-convenant gesloten (IMVO = Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen). Dat convenant is bindend voor de leden van het Verbond en heeft als belangrijkste doel dat verzekeraars verantwoord beleggen, zodat problemen als mensenrechtenschendingen, milieuschade en dierenleed worden voorkomen. En als er issues zijn, moeten deze worden aangepakt. |
Undercover operaties
Alle blikken zijn gericht op het scherm waar de video over het Amerikaanse kippenbedrijf zich afspeelt. De video is samengesteld door een van de aanwezige ngo’s en met name bij twee undercover operaties levert dat afschuwelijke beelden op. De kippen worden geslagen, geschopt en op gruwelijke wijze gedood. Ook komen lokale stakeholders aan het woord, die zich zorgen maken over de gevaarlijke arbeidsomstandigheden en de risico’s voor de volksgezondheid.
Het filmpje is heftig en zoomt in op drie belangrijke ESG-aspecten:
1. Dierenwelzijn
2. Milieu en volksgezondheid
3. Arbeidsomstandigheden
Na afloop van de video gaat een vertegenwoordiger van een dataprovider in op de case. Zijn werkgever is een groot ESG researchbedrijf dat jaarlijks zo’n 12.000 bedrijven onderzoekt op ESG-criteria. Ze doen dat wereldwijd en houden zich uiteraard ook bezig met het screenen van bedrijven die negatief in het nieuws zijn en dus betrokken zijn bij controverses. “Voor het bepalen van het risico en de impact van een controverse, onderscheiden wij vijf verschillende categorieën. Categorie één staat voor een verwaarloosbaar risico en een lage impact, terwijl categorie vijf voor een heel hoog risico staat met grote impact. De score hangt van veel factoren af, waaronder de reactie van het bestuur van een bedrijf. Probeert het bedrijf bij misstanden de schuld weg te duwen of trekt het het boetekleed aan en komt het echt in actie?”
Drie of vier
Over deze case kan hij kort zijn. “Hoewel het dierenwelzijn vaak nog wat is onderbelicht en het schenden hiervan beperkte risico’s met zich meebrengt voor een bedrijf, proberen wij wel nadrukkelijk te kijken naar het animal welfare programma en de animal welfare policy.” Hoe het precies komt, weet hij ook niet, maar “consumenten, supermarktketens en restaurants boycotten een dergelijk bedrijf niet of nauwelijks, terwijl er wel voorbeelden zijn van supermarktketens die streng kunnen zijn als het gaat om mensenrechten”.
De heldere presentatie van een van de aanwezige verzekeraars die hierop volgt, bevestigt dat beeld. “Belangrijk in ons beleid is niet wat ik vind, bijvoorbeeld omdat ik nu deze video heb gezien en vind dat we iets aan dierenwelzijn moeten doen. Wij moeten zoveel mogelijk komen tot adviezen zonder persoonlijk waardeoordeel. Daarom is ons verantwoord beleggen beleid gebaseerd op internationaal erkende standaarden, in combinatie met interne en externe research, leidend. Ook hebben wij een ESG-council ingericht die bij de hogere risico’s, vier en vijf, adviseert wat er moet gebeuren.”
Hij laat een slide zien, waarop drie woorden prijken: awareness, assessment en action. “Wanneer wij worden getriggerd? Als een bedrijf bijvoorbeeld hoger dan een categorie drie scoort. Als deze Amerikaanse kippenproducent een drie scoort op de lijstjes bij de dataproviders, dan gaat er bij ons niet automatisch een belletje rinkelen en wordt het dus ook niet doorgestuurd naar de council. Er zijn dan ook duizenden bedrijven zijn met een categorie 3. Bij een 4 of een 5 is dat altijd wel het geval.”
Toevallig heeft deze verzekeraar begin dit jaar besloten om een extra effort te leveren op een aantal terreinen, waaronder ook dierenwelzijn. En hoewel de dagvoorzitter heel graag naar de discussie en de lessons learned wil, blijken er veel vragen te leven. De partijen zijn nieuwsgierig naar elkaar en hebben duidelijk interesse in elkaars handel en wandel. En dan, ineens, heel ongemerkt, gebruikt de dagvoorzitter het woord ‘we’ als hij de aanwezigen vraagt: “Hoe kunnen we als sector leren om meer van buiten naar binnen te kijken?”
Kiezen
Het antwoord komt eerst van een verzekeraar die stelt dat “je het alleen niet gaat redden”. “Onze invloed als individuele belegger is niet zo groot. We voelen ons wel als individu verantwoordelijk, maar moeten het als groep oplossen.” Een ander vindt dat verzekeraars moeten kiezen. “We kunnen niet alles tegelijk aanpakken. Wat speelt er in de wereld? Wat willen wij? Wat vinden we belangrijk? En dat we daarin keuzes moeten maken, is logisch. Dat snapt ook iedereen, maar misschien moeten we het vaker vertellen. Transparant zijn.”
Het slotwoord is voor een van de deelnemers die werkt bij een ngo. “Deze sessie helpt mij enorm om de processen en afwegingen van verzekeraars beter te leren begrijpen.”