“Het beeld van de ‘kwetsbare zelfstandige’ wordt daarmee niet bevestigd", schrijft Deloitte in de derde editie van het onderzoek Financiële gezondheid. In samenwerking met het Nibud, Tilburg University en de Universiteit van Leiden heeft Deloitte onderzoek gedaan onder ruim 5.000 Nederlandse huishoudens. In het rapport wordt onderscheid gemaakt tussen vier gezondheidsniveaus: financieel Gezonde, Toereikende, Kwetsbare en Ongezonde huishoudens.
Kwetsbaarheid
Deloitte schrijft in het 93 pagina's tellende rapport dat “de financiële gezondheid van zelfstandigen gemiddeld wel beter is dan die van werknemers, maar dat neemt niet weg dat zelfstandigen op bepaalde punten kwetsbaarder zijn”.
Zo blijft de voorspelbaarheid van het inkomen voor zelfstandigen een probleem. Zij kunnen, vaker dan werknemers (16 versus 9 procent), hun inkomen helemaal niet goed voorspellen. En daarnaast is ruim twee op de tien onzeker over een buffer bij een heftige gebeurtenis zoals arbeidsongeschiktheid of overlijden. Drie procent weet zelfs zeker dat ze dan niet meer rond kunnen komen. “Het impliceert dat de buffers van zelfstandigen te laag zijn om het inkomensverlies of de hogere uitgaven op te kunnen vangen. Of men is hier onvoldoende voor verzekerd", aldus het rapport.
Pensioenvoorziening
Opvallend is dat maar liefst 85 procent van de zelfstandigen een of meer voorzieningen heeft getroffen voor het pensioen. Of die voorzieningen echter voldoende blijken voor een volwaardig inkomen na de pensioenleeftijd is de vraag. “21 procent weet dat het inkomen onvoldoende zal zijn, maar onderneemt ook actie om het pensioen aan te vullen. Ongeveer een op de tien geeft aan niet met het pensioen bezig te zijn en eenzelfde percentage heeft wel de behoefte om inzicht te krijgen in het inkomen na de pensioendatum, maar vindt het lastig om hierachter te komen.”
Onvoldoende vangnet
De onderzoekers concluderen in het rapport dat de dynamiek van het zelfstandig ondernemerschap van invloed is op de financiële gezondheid. “Het risico dat ze kopje onder gaan bij ziekte of een verminderde vraag is veel groter dan voor werknemers. De vraag blijft dan ook waarom een deel geen vangnet heeft en hoe deze groep kan worden gestimuleerd om verbeteringen aan te brengen. Het verplicht stellen van een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen kan sterk bijdragen van het beschermen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid. Of deze verplichting ook werkelijkheid wordt, moet nog blijken", besluit Deloitte.
Meer weten? Lees (de samenvatting van) het rapport.