Rutte 4, goed idee?
Elzinga: “Daar zit ik wat dubbel in. Ik ben blij dat ze eindelijk over de inhoud gaan praten, maar ben ook sceptisch. Dezelfde partijen die de afgelopen vier jaar belangrijke dossiers niet hebben opgelost, kunnen dat nu ineens wel? Eerst zien, dan geloven.”
Thijssen: “Ga wel met Tuur mee. Fijn dat er een meerderheidskabinet komt. Ik hoop ook dat het lukt, maar dan wel graag een fundamentele aanpak van de al langer bestaande problemen.”
Van Zanen: “Ik ben voorzitter van VNG en doe zaken met ieder kabinet. Ik had het vooral wel wat sneller gewild. En het voortzetten van kabinetten is in het verleden geen succes gebleken, dus er moet wel wat wijzigen als er te veel bewindslieden blijven zitten. Aan de andere kant hebben we ook mannen en vrouwen nodig die wat durven en de publieke zaak willen dienen. Dus we moeten ze ook een beetje beschermen.”
Wie is wie?
Ingrid Thijssen is in het najaar van 2020 met VNO-NCW een nieuwe koers ingeslagen. Samen met MKB-voorzitter Jacco Vonhof legt ze veel meer nadruk op inclusiviteit en duurzaamheid dan haar voorgangers.
Tuur Elzinga won dit voorjaar een spannende verkiezingsstrijd bij de FNV. Hij staat de komende vier jaar als voorzitter aan het roer van de grootste vakbond van ons land.
Jan van Zanen is niet alleen voorzitter van de VNG, hij is bovenal burgervader. Op dit moment is hij ruim een jaar de burgemeester van Den Haag. (foto: Martijn Beekman)
Over vrouwen gesproken. Hoe denk jij Ingrid over het vrouwenquotum?
“Die kop ik graag door. Altijd komt zo’n vraag over een vrouwenquotum bij een vrouw terecht. Tuur? Jan?”
Elzinga: “Ik vind het een goede zaak. Er moeten meer vrouwen in besturen komen en als het niet vanzelf gaat, dan maar met een duwtje in de wet.”
Jan van Zanen (VNG): "Ik doe met ieder kabinet zaken, maar het had wel wat sneller gemogen"
Volgens demissionair premier Rutte wonen we in een ‘ontzettend gaaf’ land?
Elzinga: “Ik heb veel gereisd en ben ook in landen geweest waar een vakbond niet welkom is. In dat opzicht kan het veel slechter, maar we hebben natuurlijk wel structurele problemen. Er is al decennialang sprake van scheefgroei, te veel mensen blijven achter in de welzijnsontwikkeling. Mooi land, maar er moet nog wel veel verbeteren.”
Thijssen: “Ik ben een tandje vrolijker gestemd. Er zijn weliswaar problemen en de almaar toenemende versnippering in de politiek helpt niet om grote thema’s voortvarend aan te pakken, maar we zijn ook het gelukkigste volk ter wereld. Het economisch herstel gaat hier, na China en de VS, als een van de allerbesten ter wereld. Dat doen we goed!”
Laat de coronacrisis niet juist zien dat het roer om moet?
Van Zanen: “De afgelopen anderhalf jaar hebben laten zien dat wij juist heel goed kunnen samenwerken. Onze maatschappij, vooral het onderwijs en het mkb, zijn heel creatief geweest. Als je grote thema’s als klimaat en wonen bedoelt, dan mag het roer wel om, ja.”
Thijssen: “Vind je? Ik heb daar dus helemaal niks mee. De vraagstukken die anders moeten, waren er al lang. Ik krijg wel eens kritiek dat ik niet verontrust genoeg op het IPCC-rapport heb gereageerd. Dat komt omdat het voor mij al jaren klip en klaar is. Als je er nu ineens van schrok, vraag ik me af: onder welke stoeptegel heb jij gelegen? Dat weten we toch allemaal al lang. Overigens laat ik nooit een moment onbenut om het te zeggen, dus dat doe ik nu ook: polarisatie helpt niet, het lost niks op. Integendeel.”
Elzinga: “Het roer moet wel om. Pensioenen worden al tien jaar niet meer geïndexeerd en als je kijkt naar de ranglijsten van ons onderwijs, dan zakken we alleen maar naar beneden.”
Wie heeft het meeste last van de krapte op de woningmarkt?
Elzinga: “Een huis kopen lukt veel mensen nu niet. Dat is zeker voor jongeren een probleem. Je moet al een huis hebben of ouders met veel geld. Jongeren hebben het sowieso niet makkelijk. Eerst krijgen ze een flinke studieschuld, vervolgens krijgen ze amper zekerheid met allerlei kortdurende contracten, en dan kunnen ze het huis niet uit. Ze komen er maar moeilijk tussen.”
Van Zanen: “Als gemeente trekken we alles uit de kast. In de Randstad (met name Rotterdam en Den Haag) komen er 200.000 woningen bij, maar dat is niet genoeg. We moeten herstructureren, de hoogte in en de betaalbaarheid in de gaten houden. We hebben echt een nieuw kabinet nodig.”
We moeten meer bouwen?
Thijssen: “Natuurlijk moeten we meer bouwen. Ik kan me er echt aan ergeren dat het niet gebeurt. Hoe moeilijk kan het zijn? Ik bagatelliseer het, maar kom op zeg. Meer tempo graag. Dit kan zo niet langer.”
Ingrid Thijssen (VNO-NCW): "Natuurlijk moeten we meer bouwen. Meer tempo graag!"
Wat kunnen verzekeraars doen om de woningmarkt veerkrachtiger te maken?
Elzinga: “Samenwerken. Aan geld is geen gebrek. We hebben mensen nodig. We moeten ook meer investeren in opleidingen en kijken waar de mensen het hardste nodig zijn. Daarnaast hebben we een visie nodig op de inrichting van het land. Naast investeren in wonen kunnen we dan ook de infrastructuur versterken. We hoeven toch niet allemaal in de Randstad te wonen?”
Thijssen: “De essentie van jullie rol is solidariteit en het mogelijk maken van dingen die vanwege hun risico anders niet zouden gebeuren. Als ik een klein puntje van kritiek mag leveren. Ik hoor vaak klachten over de energietransitie. Het verzekeren van zonnepanelen is tamelijk ingewikkeld geworden voor ondernemers.”
In het FD stond een groot artikel over de loondoorbetaling die terug naar één jaar moet?
Elzinga: “Ik was echt verbaasd. We hebben daar zo lang over gesproken en nagedacht over een goede oplossing. Er zit nu een mooie balans in, waarvan wij altijd hebben gezegd dat je er niet in kunt gaan shoppen. Het is geen Mikado waar je één stokje uit kunt halen. Maar wat doet DNB? Die trekt er wel dat ene stokje uit. Ik snap er niks van.”
Afgelopen zomer hadden we te maken met overstromingen in Limburg. Hoe heb jij dat beleefd Ingrid?
“De schade voor horecaondernemers is enorm, helemaal na zo’n moeilijk jaar. Het is ook niet zomaar voorbij, maar wij zijn wel blij met de opstelling van verzekeraars en de overheid bij de schadeafwikkeling.”
Van Zanen: “Het maakt ons ook nog eens extra bewust. Het zijn geen acties die we gisteren hebben genomen, maar bij ons wordt nu de boulevard verhoogd, het strand verbreed en we zijn bezig met waterreservoirs. Limburg maakt het allemaal weer tastbaar. Helaas.”
Zien jullie een rol voor verzekeraars?
Elzinga: “Risico’s zijn er om afgedekt te worden, maar dit is zo groot dat het ook een verantwoordelijkheid van de overheid is. Elke dag die we nu langer wachten met een oplossing, maakt het probleem alleen maar ingewikkelder. Het is al vijf over twaalf.”
Er is dit jaar ook veel aandacht voor de toeslagenaffaire geweest. Staat die affaire op zich of is er een breder probleem met de menselijke maat?
Elzinga: “Ik zie het bij alle uitvoeringsorganen wel eens. Mensen voelen zich vermalen. De bureaucratie kan mensen echt vermorzelen. In het SER-advies is nadrukkelijk benoemd dat mensen meer centraal moeten staan. Daar ben ik wel trots op.”
Van Zanen: “Als ik het aantal bezwaarschriften zie, is het een groter probleem. Ik hoop dat wij laagdrempelig genoeg zijn om te klagen, maar mag ik aan de andere kant ook vragen om iets meer ruimte? Een soort uitvoeringstoets op het beleid. In de praktijk blijkt dat alleen maar ja of nee kunnen zeggen soms wel heel lastig is.”
Tuur Elzinga (FNV): "Bureaucratie kan mensen vermorzelen"
Wat moet er in het Regeerakkoord?
Thijssen: “Die uitvoeringstoets van Jan vind ik wel een goeie. Daarnaast zou ik willen pleiten voor meer experimentele ruimte. En een derde wens is dat we meer moeten evalueren. Wij zijn niet zo goed in serieus evalueren.”
Elzinga: “Ik wil er één ding aan toevoegen: betrek ook de werknemer er eens bij. Geef die professionals de ruimte en zorg dat er voldoende collega’s zijn. Dat was bij de Belastingdienst ook een onderdeel van het probleem.”
Tot slot, het is 2035. Hoe staan we ervoor? Zijn jullie optimistisch of pessimistisch?
Elzinga: “Optimistisch. Ik ben een realist in het heden, maar we zijn de steven aan het wenden. We gaan het doen vanuit onze veerkracht.”
Thijssen: “Ook optimistisch. Ik heb een diep geloof in het oplossend vermogen van mensen. We gaan het gewoon allemaal regelen. Hoewel? Over één ding ben ik minder optimistisch. Dat is of we, wat er in de fysieke werkelijkheid (in de uitvoering) moet gebeuren in het kader van het klimaat, op tijd voor elkaar krijgen. De vraag is of het allemaal voldoende opschiet.”
Van Zanen: “Optimisme is voor mij een levenselixer. Het is niet makkelijk, maar in 2035 is ons land een beter land voor meer mensen. Geen zee gaat ons te hoog!”