De (inter)nationale voedseltransitie (2)

Zeg eens eerlijk. Weet jij wat je eet? En weet jij dat ongeveer een derde van alle CO2-uitstoot uit ons voedselsysteem komt. Hoe maken we bewustere keuzes? En welke rol kunnen institutionele beleggers en verzekeraars daarbij spelen?

Van Boer tot Bord
In dit tweede deel van onze serie over De (inter)nationale voedseltransitie staat de Boer-tot-bord strategie centraal. Het eerste deel, waarin Marjolein Brasz (Food Valley) vooral inging op ons handelingsperspectief, is te vinden op onze website.
Tijdens een kennissessie van het IMVO convenant voor de verzekeringssector, dat nog tot 1 juli doorloopt, stond ons voedselbeleid centraal. Op een historische locatie, in hartje Rotterdam discussieerden zo’n dertig verzekeraars, vermogensbeheerders, ngo’s en pensioenfondsen met de overheid over ons voedselbeleid. Plaats van handeling: Blue City, een HUB voor vijftig circulaire bedrijven die allemaal experimenteren met de circulaire economie.

Europa’s invloed

Jouke Knol van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit opende zijn lezing met een veelzeggende vraag aan de zaal. “Wie regeert er eigenlijk in Nederland?” Het goede antwoord werd snel gegeven. “Dat is inderdaad in belangrijke mate de EU. Frans Timmermans en Diederik Samson zijn daarbij belangrijke krachten. Zij hebben de transitie in gang gezet die omvangrijk, ambitieus én onontkoombaar is voor de toekomst.”
Knol gaf aan dat de Nederlandse overheid positief is over de doelen van de Green Deal. “Het kabinet ziet de noodzaak en onderschrijft de ambitie in algemene zin, maar dat betekent niet dat Nederland het met elk uitgewerkt wetsvoorstel eens is.”

Hoe zit het ook alweer met de Green Deal?
Op 1 december 2019 is de Commissie-Von der Leyen in het leven geroepen. Belangrijkste taak voor deze commissie is om klimaatverandering tegen te gaan. Zo moet in 2030 de CO2-uitstoot met 55 procent zijn gedaald (ten opzichte van 1990). Twintig jaar later, in 2050, moet Europa het eerste klimaatneutrale continent zijn.

Groot pakket maatregelen
Om die doelen te halen, is de Green Deal in het leven geroepen. Eerste vicevoorzitter Frans Timmermans is verantwoordelijk voor de Green Deal, die een groot pakket aan maatregelen omvat. Denk aan het instellen van strenge normen voor energiezuinige gebouwen, maar ook aan het tegengaan van ontbossing en verduurzaming van de landbouw.

Van boer tot bord
De Green Deal wordt vaak als een kapstok gezien, waar steeds meer jassen aan worden gehangen. Zo is op 20 mei 2020 de zogenoemde Farm to Fork-strategie gepresenteerd. Met deze Boer-tot-bord strategie wil de EU kort samengevat twee dingen bereiken. De eerste is dat ons voedsel anders wordt geproduceerd. En de tweede is dat wij anders gaan eten.
Jouke Knol van LNV noemde de voedseltransitie tijdens de kennissessie van het IMVO convenant voor de verzekeringssector “onontkoombaar". Hij ging in zijn lezing met name in op de inhoud en de maatregelen van de Boer-tot-bord strategie.
Heldere transitie

De transitie is wat Knol betreft helder. “De EU is op weg naar een milieuvriendelijk, gezond en eerlijk voedselsysteem. Dat sluit op hoofdlijnen aan op het kabinetsbeleid waarvan kringlooplandbouw deel uitmaakt.”
De uitwerking van de Boer-tot-bord strategie vindt met name plaats via wetgeving en nationaal strategische plannen. En, Knol komt er meerdere keren op terug, het is veel. “De Green Deal is een integrale visie. Alles raakt alles. Tot en met dit jaar zijn er al zo’n zestig voorstellen die alleen al het beleidsterrein van LNV raken.”

"De Green Deal is een integrale visie. Alles raakt alles"

Scherpe doelstellingen

Ook de doelstellingen die de Europese Commissie wil halen met Farm to Fork zijn fors te noemen. Knol noemde onder meer gewasbeschermingsmiddelen (-50%), mest/nutriënten (-20/-50%), verspilling/verlies van voedsel (-50%), antibiotica (-50%) en biologisch (minimaal 25%). “Het gaat vooral om de nieuwe wetgeving. Daarnaast zal de EU samenwerken met andere regio’s in de wereld om de voedseltransitie gezamenlijk vorm te geven.”

Onderweg

Volgens Knol moet het landbouw- en voedselbeleid nu al aan veel eisen voldoen, maar er zijn dus ook nog allerlei maatregelen onderweg. “Bijvoorbeeld gewasbescherming, dierenwelzijn, een betere positie voor de boer, duurzame visserij, duurzame voedselsystemen, bodemgezondheid en fruit- en voedselverspilling.”
De opsomming leidde tot een vraag van Kees Vendrik, voorzitter van de stuurgroep van het IMVO convenant voor de verzekeringssector en moderator tijdens de sessie in Rotterdam: “Er gebeurt zo ongelooflijk veel. Het is al bijna topsport voor het ministerie om alles bij te houden. Hoe kan de financiële sector dit allemaal bijbenen?”

"Zet een duurzame stip aan de horizon van de onontkoombare transitie die is ingezet"

Stap naar voren

Knol herkent dit. “Het is inderdaad heel veel. Maar ik heb wel een advies. Ik was laatst bij een belangenorganisatie en bespeurde wat terughoudendheid. Ik heb daar aangegeven dat het ook mogelijk is om de slag naar voren te maken. Zet een duurzame stip aan de horizon van de onontkoombare transitie die is ingezet. Dat advies geldt eigenlijk ook voor verzekeraars en andere vermogensbeheerders: investeer in duurzame bedrijven die meegaan in deze transitie die het gevolg is van toekomstige Europese wetgeving. Dat geldt voor bedrijven in de hele voedselketen, inclusief retail. Een belangrijk onderdeel zijn de mogelijkheden om soja te vervangen door alternatieven voor diervoeding.”

In het derde en laatste deel van onze serie over de (inter)nationale voedseltransitie komt Renze Brouwer van het ministerie van LNV aan het woord. Hij gaat vooral in op de Nationale Eiwit Strategie. Dat derde deel verschijnt in onze nieuwsbrief die op 23 maart wordt verstuurd. Nog geen abonnee? Meld je nu aan!