"Ben jij duurzaam, duurzamer of duurzaamst?"

Het was hot news begin deze maand. Aegon Nederland stapt uit palmolie en is daarmee na a.s.r. de tweede grote verzekeraar die deze industrie uitsluit. Waarom doet Aegon dat? Wat zijn criteria voor uitsluiten? En wat zit er nog meer aan te komen? Pieter Lugtigheid, Head of Responsible & Sustainable Business, geeft antwoorden.

Grofweg kan worden gesteld dat een verzekeraar drie instrumenten heeft om in te grijpen bij lopende beleggingen in een controversiële sector: uitsluiten, stemmen of in gesprek gaan. "Dat laatste, ook wel engagement genoemd, hebben wij vorig jaar 335 keer gedaan", vertelt Lugtigheid. Als Aegon scherpen we constant ons beleid maatschappelijk verantwoord beleggen aan. Deze laatste uitsluiting maakt daar deel vanuit.

Waarom kiezen jullie voor uitsluitingen?

"Als Aegon Nederland hebben we sinds 2010 een beleid maatschappelijk verantwoord beleggen. We zien in toenemende mate belangstelling voor onze beleggingen. Extern, omdat bijvoorbeeld klanten en NGO's ons daarop aanspreken en met ons in gesprek willen, maar zeker ook intern. Denk aan collega's die letterlijk op de deur kloppen en vragen: hoe zit dat? Wij proberen daarom in gesprek te gaan met klanten, NGO's, met collega's. Onder andere op basis daarvan scherpen we onze keuzes aan. We beleggen bijvoorbeeld niet in controversiële wapens zoals clusterbommen. We beleggen ook niet in landen waar sprake is van systematische schendingen van mensenrechten. En we beleggen niet in mijnbouwbedrijven die dertig procent of meer van hun inkomsten uit steenkool halen. We hebben besloten om alle overblijvende beleggingen af te stoten en kolenmijnondernemingen toe te voegen aan de uitsluitingslijst om de strijd tegen klimaatverandering te ondersteunen. Verder zullen we geen nieuw general account geld beleggen in tabak en gaan we bestaande beleggingen afbouwen. En nu dus ook palmolie."

Waarom palmolie?
"Het is een product dat wij - ongemerkt - dagelijks gebruiken, omdat het in dingen als shampoo en koekjes zit. De helft van de palmolie die Europa importeert, verdwijnt in biobrandstof. Palmolie komt echter uit regio's die te kampen hebben met ontbossing, landroof, mensenrechtenschendingen en klimaatverandering. Wij zaten er voor 'slechts' zeven miljoen in, maar vonden het goed om eruit te stappen. Kort samengevat willen we met deze uitsluiting een signaal afgeven."

Jullie hadden ook voor engagement kunnen kiezen?
"In dit geval niet. Er is al vijftien jaar een gesprek gaande over en met deze sector en daar zit nauwelijks vooruitgang in. We hebben afgelopen zomer weer een brief geschreven, samen met een aantal beleggers, om bij te sturen. Dat zullen we blijven doen, maar we vonden tegelijkertijd dat er een krachtiger signaal nodig is na al die jaren. Wij willen verantwoord en duurzaam beleggen. Als je het heel cru stelt, kun je zeggen dat je met palmolie veel om zeep helpt. Het heeft een negatieve impact op de flora en fauna, terwijl er alternatieven voorhanden zijn. Denk aan lijnzaadolie. Dat is weliswaar duurder, maar een goed substituut. Waarom verbouwen we dat niet dicht bij huis? Palmolie is goedkoper en kost minder landbouwgrond. Maar daar staan grote problemen tegenover."

Jullie willen niet in wapens, tabak, thermische kolen en palmolie investeren. Wat is het volgende?
"Die vraag krijgen we vaker. Er gaat zeker meer volgen. Het maatschappelijk debat gaat ook verder. Ik verwacht nog wel de nodige discussies over fossiele brandstoffen en nucleaire wapens, maar ook op het terrein van dierenwelzijn en mensenrechten komt er nog het nodige op ons af. Ik verwacht dat wij in de toekomst nog meer gebruik zullen maken van ons stemrecht om meer impact te hebben. Ik denk dat we dat steeds vaker in samenwerking met anderen zullen doen, ook in engagement. Je ziet dat dat op den duur resultaat op kan leveren. Zo heeft de grote bank Standard Chartered mede op basis van engagement met een brede groep beleggers onlangs besloten wereldwijd niet langer leningen te verstrekken voor kolencentrales. En is BHP, het grootste mijnbedrijf ter wereld, uit vuile lobbyorganisaties gestapt."

Wat willen jullie uiteindelijk bereiken?
"Wij willen graag verantwoord verzekeren en daar horen verantwoorde producten bij. Het maatschappelijke debat wordt scherper. Het Verbond is aangesloten bij het IMVO-Convenant en DNB heeft nu ook haar eigen duurzaamheidsagenda. Verzekeraars moeten een scherp antwoord hebben op de vraag waar ze voor staan en hoe hun agenda eruit ziet. Dat doet iedere verzekeraar, tot op zekere hoogte, op zijn eigen manier, maar de trend is onomkeerbaar: steeds meer samen. Voorbeelden zijn de Spitsbergen-coalitie en het IMVO-convenant."

Hoe ziet jullie agenda eruit?
"Wij hebben een roadmap ontwikkeld tot 2022, die zich toespitst op onze beleggingen, onze producten en de maatschappij. Wij willen ons hard maken voor goede producten en inzichten die financieel voor mensen werken. Maatschappelijk willen we er zijn voor mensen die in de schulden zitten en voor een groeiende groep Alzheimer-patiënten. Verantwoord verzekeren op een leefbare planeet. Onze maatschappelijke rol is ontzettend belangrijk."

Is er zoiets als een Aegon-stempel?
"Dat denk ik wel. Ons beleggingsbeleid wordt scherper en we schuwen de confrontatie niet; bijvoorbeeld bij Rio Tinto en Shell. We sluiten steeds meer uit en gaan liefst in gesprek met anderen om meer impact te hebben, een vuist te maken zeg maar. We geloven heel sterk in die samenwerking, maar als je het mij vraagt, mag ons stempel nog wel wat scherper. Bijvoorbeeld op het terrein van de CO2-uitstoot. Die is vooral toe te rekenen aan onze beleggingen. Die uitstoot moet, in lijn met Parijs, in 2050 naar nul ten opzichte van 1990. Dat wordt hard werken! Het betekent ook dat we moeten meten en vaker tegen bedrijven moeten zeggen dat ze de uitstoot moeten verlagen."

Uitsluiten is mooi, maar helpt het?
"Op de lange termijn wel. Je moet geen biefstuk van de Argentijnse pampa eten als je het regenwoud wilt behouden, en geen palmolie gebruiken als je orang oetans wilt beschermen. Ik denk dat het helpt om mijn eigen gedrag aan te passen en als bedrijf ons gedrag aan te passen. Maar echte veranderingen gaan pas plaatsvinden als we het consumentengedrag weten te veranderen. Een overheidsverbod op palmolie in biobrandstof werkt in die zin beter dan wanneer wij eruit stappen. Kijk maar eens hoe dat in Brazilië is gegaan met suikerriet."

Hoe duurzaam is duurzaam?
"Duurzaam is een bijvoeglijk naamwoord dat steeds van waarde verandert. Ben je duurzaam, duurzamer of duurzaamst? Zeg het maar. Het is iets subjectiefs. Mensen spreken mij aan op mijn scooter, terwijl ik hiervoor een auto had die één op tien reed en ik bovendien mijn scooter vaak laat staan. Ik ben duurzamer bezig dan voorheen, maar de vraag is terecht: wat is het volgende? Ik kan immers ook altijd op de fiets. Duurzaam zal steeds duurzamer worden."