Christine Wortmann is Nature & Finance Lead bij het Wereld natuur fonds (WWF). Tijdens het webinar Natuur- en biodiversiteitsverlies voor schadeverzekeraars benadrukte zij het belang voor de verzekeringssector. Dat deed ze niet zonder reden, want Wortmann maakt zich zorgen. “Wij bestuderen al heel lang de natuur. In ons jongste rapport tonen we aan dat de populatiegroottes van veel diersoorten zijn afgenomen. Je moet dan denken aan zoogdieren, vogels, amfibieën en vissen. Gemiddeld gaat het om een afname van 73 procent.”
Wat is het verschil tussen natuur en biodiversiteit?
Zowel in het Living Planet Report als in de inleiding van Christine lopen de termen natuur en biodiversiteit zo nu en dan wat door elkaar. Volgens Wortmann betreft de natuur “het hele systeem": landschappen, de oceaan, zoetwater en de atmosfeer.
Biodiversiteit is daar een onderdeel van. “Je kunt de biodiversiteit zien als indicator van onze natuur. Hoe meer verscheidenheid er is hoe gezonder en veerkrachtiger onze natuur er voor staat. Ik vergelijk het wel eens met een kaartenhuis. Hoe meer verbindingen er zijn hoe minder snel het huis in elkaar stort als er eentje wegvalt.”
Anders produceren en consumeren
Wortmann benadrukt dat het nog een hele uitdaging wordt om die neergaande lijn om te buigen. “Wij zien al langer dat alleen natuurbescherming niet voldoende is. We redden het met andere woorden niet door een hek om een gebied te zetten en een ranger te benoemen. We zullen echt, met zijn allen, anders moeten produceren en consumeren. Want hoe je het ook wendt of keert, biodiversiteitsverlies wordt vooral veroorzaakt door menselijk handelen.”
Ze noemde in haar inleiding vijf directe drijvers:
1. Land- en zeegebruik, waaronder ontbossing
2. Overexploitatie
3. Klimaatverandering
4. Vervuiling
5. Invasieve soorten
Alle vijf hebben als oorzaak menselijk handelen. “En we weten allang waar de grote problemen zitten", aldus Wortmann. In de landbouw, de energiesector, onze voedselindustrie, de bouw en het transport. Als we iets willen veranderen, moeten die sectoren de transitie maken en op zoek gaan naar een nieuwe manier van werken.”
Alternatief
Haar boodschap is helder. We moeten op zoek naar het groene alternatief. Maar hoe ziet dat nieuwe businessmodel eruit? En hoe kunnen verzekeraars die bedrijven en sectoren daarbij helpen?
Voor Wortmann staat voorop dat de natuur niet zonder het klimaat kan. En andersom. “We kunnen onze biodiversiteits- en natuurdoelen niet halen zonder het klimaat. En andersom kunnen we de klimaatdoelen niet halen zonder onze natuur te beschermen. Op dit moment is ontbossing de grootste drijver van biodiversiteitsverlies, maar de verwachting is dat rond 2030 het klimaat die ‘eerste plek’ overneemt.”
Christine Wortmann is Nature & Finance Lead bij het Wereld natuur fonds
De natuur geeft en neemt
Ze benadrukt dat de natuur geeft en neemt. “De natuur vangt heel wat CO2 af. Daar moeten we alert op zijn, want als we die functie verliezen, moeten we nog meer uitstoot reduceren.”
Tegelijkertijd kan de natuur ook op ander vlak hulp bieden. Of zelfs een oplossing bieden, zoals bij adaptatie. “We noemen dat nature based solutions, waarin de natuur ons een handje helpt. In plaats van een dijk gebruiken we bijvoorbeeld in Indonesië een mangrove bos om de zee af te laten remmen en de effecten van de golven op het land te verzachten. Het is een goedkope oplossing", meent Wortmann, “en op veel plekken is het helemaal niet mogelijk om een dijk te bouwen. We moeten dus – noodgedwongen - naar heel andere oplossingen kijken, waarmee we uiteindelijk een overstroming kunnen voorkomen.”
"We moeten naar heel andere oplossingen kijken, waarmee we een overstroming kunnen voorkomen"
Bewustwording
Het brengt haar bij de rol die de financiële sector kan spelen. Ze bespeurt een groeiende aandacht voor natuur en biodiversiteit bij verzekeraars, maar het mag van haar nog wel een onsje meer zijn. “Het begint met bewustwording. Bedrijven kunnen een negatieve impact hebben op de natuur, maar ze kunnen er ook afhankelijk van zijn. Gek genoeg werkt die relatie meestal twee kanten op. Denk maar eens aan een boer die afhankelijk is van de natuur voor schoon drinkwater voor zijn vee, maar ook bestrijdingsmiddelen gebruikt die weer een negatieve impact hebben. Hetzelfde geldt natuurlijk voor de industrie, transport en woningbouw. Dat bewustzijn is er voor een deel wel, maar wordt nog niet altijd vertaald naar actie, terwijl de natuur en biodiversiteit ons allemaal aangaan.”
Kopgroep
Zo heeft DNB becijferd dat vijfhonderdtien miljard van Nederlandse investeringen nu gaan naar bedrijven die afhankelijk zijn van de natuur. In Europa gaat zelfs driekwart van de leningen naar dergelijke bedrijven. En wereldwijd is iets meer dan de helft sterk afhankelijk van de natuur.
In de financiële sector is inmiddels een kopgroep van start gegaan, maar de lijst is nog beperkt. Te beperkt, als je het aan Wortmann vraagt. “Er zijn veel (financiële) bedrijven die de natuur graag willen adopteren, maar de echte actie ontbreekt nog. Bovendien ligt de nadruk vaak nog op het beleggen, terwijl er ook bij andere financiële diensten, waaronder verzekeren, meer mogelijk is.”
Het WWF heeft daarom vorig jaar het rapport Underwriting our planet uitgebracht, waaruit blijkt dat de verzekeringssector wel stappen zet, maar het thema natuur nog niet volledig heeft geadopteerd.
“Er zijn veel (financiële) bedrijven die de natuur graag willen adopteren, maar de echte actie ontbreekt nog"
Hoe en wat?
Hoe je dat doet?, vraagt een van de deelnemers aan het webinar tot slot. "Langs drie wegen", antwoordt Wortmann. “WAT verzeker je? HOE doe je dat? En WAT kun je nog meer doen? Denk na over de vormgeving van je producten. Hoe kun je groenere producten promoten? Repareer je al in plaats van te vervangen bij schade? En kan dat repareren dan ook op een duurzame manier? Het zijn soms maar relatief kleine aanpassingen", besluit ze, “maar verandering is echt broodnodig om schade aan onze natuur zoveel mogelijk te voorkomen.”
In het tweede deel van de serie Biodiversiteit voor schadeverzekeraars, dat eind oktober verschijnt, vertelt Harold Hendriks (Univé) over de relatie tussen biodiversiteit en klimaatverandering bij schadeverzekeringen.